Gülistan Sadi-i Şirazi Alıntılar

Gülistan’dan Hikmet Dolu Satırlar

Klasik edebiyatın en zarif ve bilge kalemlerinden biri olan Sadi Şirazi, 13. yüzyılda yazdığı Gülistan (Gül Bahçesi) adlı eseriyle yüzyıllardır hem Doğu hem Batı’da hayranlık uyandırmaya devam ediyor. Ahlak, erdem, adalet, sabır ve insan ilişkileri gibi evrensel konuları derin bir gözlem gücüyle işleyen bu eser, yalnızca döneminin değil, çağlar ötesinin de sesi olmayı başarmıştır.

Bu yazıda, Gülistan’dan seçtiğim dikkat çekici alıntıları sizlerle paylaşıyor; sade ama etkili sözleriyle insan ruhuna dokunan bu eserin günümüz insanına hâlâ ne kadar çok şey söyleyebildiğini birlikte hatırlamak istiyorum.

 

Keyifli okumalar..

Birinin kalbini kırdın mı, sonradan ona yüz türlü iyilik etsen de, o tek kırgınlığın öcünden sakın! (15)

Karıncalar birleşti mi, kükremiş aslanın bile postunu yırtarlar. (16)

Avcı her seferinde av getiremez. Günün birinde bakarsın ki onu bir aslan parçalamış. (18)

Karınca gibi çalışıp biriktirdiğin şeyleri, seni mezar kurtları yemeden önce kendin ye! (20)

Kişi az yemeyi alışkanlık edinirse, gelen sıkıntıları kolay karşılar. Eğer bolluk içinde can beslemişse, bir darlık görünce dayanıksızlıktan ölür. (25)

Yüce Allah hikmetiyle bir kapıyı kaparsa, rahmetiyle başkasını açar. Nice azıksız fakirler doymuşlar ve nice zenginlerin, yolunda giden işleri altüst olmuştur. (28)

Hey tembel adam! Kendini tilki gibi elsiz ayaksız görme. Git, yırtıcı bir aslan kesil. Öyle çalış ki, aslan gibi senden de başkalarına bir şeyler kalsın. Neden tilkiye benzeyip artıklarla besleneceksin? Aslan gibi ensesi kalın olan bir insan, tilki gibi düşkünleşirse, köpekler dahi ondan üstün olurlar. Uğraş, didin ve kazandıklarınla ye, iç. Başkalarının artığına göz dikme. İmkân bulduğun müddetçe elinin emeğiyle geçin. (38)

Denemeden iş gören kişi, gönlüne pişmanlık acıları yüklemiş olur. (42)

Kararını düşüne düşüne veren bir hâkim, toplumun karşısında mahcup olmaz. (43)

Aradan onu tanıyacak bir zaman geçmedikçe insanın içyüzü anlaşılmaz. (43)

… Değerinin her zaman üstün kalmasını istiyorsan, güzel yüzlülere gönül bağlama! Hatta ortada bir maksat bulunmasa bile, bundan çekin. Çünkü bu hal senin vakarını kırar, kıymetten düşürür. (44)

Dostları zindan da bulunan bir kimse, gül bahçelerinde eğelenebilir mi? (61)

Kader bir alçağı kudret sahibi yaparsa, o yoksulların zavallı kalbine yüklenir. (73)

Ey düşüncesiz, tedbirsiz ve akılsız nefis. Sen yoksulluğun yükünü sabırla çek, ama kendini üzüntüyle öldürme. Bir kul, ister başının üzerinde yük taşısın, isterse başı feleğin yüceliklerine değsin, dünyayı terk ettiği anda her iki hal de sona erer.

Dünyada ne keder kalır, ne sevinç… Kalan şey, taç taht, para pul değil, kötülüklerin karşılığıdır. Şu halde sen iyilik et; senden de bu iyiliğin kalacaktır. Saltanatına, orduna, mevkiine güvenme, bunlar senden önce de vardı, senden sonra da olacak! Akıl sahibi ahireti düşünür. Dünya nasıl olsa geçmektedir. Eğer saltanatının alt üst olmasını istemiyorsan, ahiret endişesiyle saltanat kaygısını beraber düşün! (85)

Aşıksan, başından bu derdi atma. Serden geçen insan, başına taş ve ok yağmuru yağsa da, dileğinden vazgeçmez! (97)

‘Sakın denize gitme’; ama bir kere gittinse, artık tufanlara razı olmalısın… (97)

Çirkin huylar adamı cehenneme götürür. Güzel huy ise cennetten gelmiştir. (112)

Yüzü sofra gibi karmakarışık olan bir adamın, ekmeğini tatmak haramdır. (113)

Eğer düşmanın söylediği gibiysen, kusurlarını düzeltmeye çalış. Eğer öyle değilsen “boş ver” de geç. (132)

Akıllı adam, kusur arayan düşmanının saçma sözlerine kıymet vermez. (132)

Düşmanın sözü gücüne gidiyorsa, dikkat et; onun ayıpladığı şeyleri yapma! Benim için iyi şeyler düşüne kimse, kusurumu yüzüme söyleyendir. (132)

Allah’ın yardımı olmazsa, insan elinin gayretinden ne hasıl olur. (139)

Kişide talih olmayınca, uğraşıp didinmek bir fayda etmez! (140)

Rabbim, ben ümitten başka sermaye getirmedim; affına bağlandığım ümidimi kırma!.. (185)




Kaynak:

Sadi-i Şirazi (2020), Gülistan, Karatay Yayınları, Ankara